Międzynarodowa konwencja o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht

                Międzynarodowa konwencja o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania im świadectw oraz pełnienia wacht STCW (International Convention on Standards of Training, Certification and Watchkeeping for Seafarers), sporządzona w Londynie dnia 7 lipca 1978 roku, weszła w życie 28 kwietnia 1984 roku i od tej daty obowiązuje w Polsce (Dz. U. z 1984 r., Nr 39, poz. 201 i 202). Wielokrotnie poprawiana i ostatecznie zmodyfikowana przez wprowadzenie w 1995 roku dwóch kodeksów, zawiera wykaz minimalnej wiedzy teoretycznej i praktycznej, umiejętności oraz wymaganych certyfikatów i uprawnień niezbędnych do wykonywania zadań na poszczególnych stanowiskach statku.

               Przepisy konwencji mają zastosowanie do marynarzy zatrudnionych na statkach morskich państwa będącego jej stroną za wyjątkiem marynarzy zatrudnionych na okrętach, pomocniczych jednostkach pływających marynarki wojennej lub innych statkach stanowiących własność państwa lub eksploatowanych przez państwo i zatrudnionych w służbie państwowej wyłącznie w celach niehandlowych, statkach rybackich, jachtach rekreacyjnych nie uprawiających handlu lub jednostkach drewnianych o prymitywnej budowie.

               Przepisy dotyczące radiooperatorów na statkach operujących w globalnym morskim systemie bezpieczeństwa i powiadamiania
o niebezpieczeństwie znajdują się w rozdziale IV konwencji: „Radiokomunikacja i radiooperatorzy”. Obowiązujące minimum wymagań koniecznych do wydania świadectwa operatora GMDSS umieszczono w prawidle IV/2 tego rozdziału, w którym określono, że każda osoba odpowiedzialna lub wykonująca obowiązki radiowe na statku konwencyjnym zobowiązanym do posiadania urządzeń GMDSS, powinna mieć odpowiednie świadectwo, wydane lub uznane przez administrację państwa - strony konwencji. Ponadto każdy kandydat ubiegający się o uzyskanie świadectwa upoważniającego do pełnienia służby na statku wyposażonym w radiostację powinien mieć ukończone co najmniej 18 lat oraz ukończyć przepisową edukację i szkolenie
i sprostać odpowiedniemu standardowi kompetencji.

               W myśl przepisów konwencji minimalna wiedza, zrozumienie i biegłość wymagane dla uzyskania świadectwa przez radiooperatorów powinny być wystarczające do tego, aby radiooperatorzy mogli wykonywać swoje obowiązki radiowe. Minimalne wymagania kompetencyjne dla kandydatów na radiooperatora GMDSS na poziomie operacyjnym odnoszą się do:

• Nadawania i odbierania informacji przy wykorzystaniu podsystemów i urządzeń GMDSS i urządzeń wypełniających funkcjonalne wymagania GMDSS;
• Zapewnienia służby radiowej w stanach zagrożenia.

               W przypadku zapewnienia służby radiowej w stanach zagrożenia, takich jak opuszczenie statku, pożar na statku oraz częściowa lub całkowita awaria instalacji radiowych w trakcie egzaminu kandydat powinien udowodnić, że nadawanie i odbiór komunikatów jest zgodny z międzynarodowymi przepisami i procedurami, jest prowadzony sprawnie i skutecznie, a komunikaty w języku angielskim odnoszące się do bezpieczeństwa statku i osób na nim oraz ochrony środowiska morskiego obsługiwane są poprawnie.

               Ponadto oprócz wymagań Regulaminu Radiokomunikacyjnego radiooperator musi wykazać się znajomością radiokomunikacji w poszukiwaniu
i ratownictwie, środków zapobiegania fałszywym alarmom oraz działań łagodzących skutki takich alarmów, systemów meldowania statków, radiowej służby medycznej oraz  wykazać się znajomością języka angielskiego zarówno w piśmie, jak i w mowie dla przekazywania informacji związanych
z bezpieczeństwem życia na morzu. Ocena i praktyczna demonstracja procedur operacyjnych podczas egzaminu, zgodnie z przepisami konwencji powinna odbywać się z wykorzystaniem zatwierdzonych urządzeń, symulatora komunikacji GMDSS a także radiokomunikacyjnych urządzeń laboratoryjnych.

               Konwencja STCW określa także wymagania dotyczące symulatorów GMDSS. W myśl jej przepisów urządzenia do symulacji łączności powinny być zdolne do symulowania sprzętu do łączności GMDSS i obejmować urządzenia do:

• Symulacji działania urządzeń odbiorczych VHF, VHF-DSC, NAVTEX, EPIRB i wachtowych zgodnie z wymaganiami określonymi w celu uzyskania świadectwa ograniczonego operatora GMDSS;
• Symulacji działania okrętowych naziemnych stacji INMARSAT, MF/HF NBDP, MF/HF/DSC/VHF, VHF-DSC, NAVTEX, EPIRB i wachtowych urządzeń odbiorczych zgodnie z wymogami na świadectwo ogólne operatora GMDSS;
• Zapewniania komunikacji fonicznej na tle szumów;
• Zapewniania urządzeń łączności z drukowaniem tekstu;
• Tworzenia środowiska operacyjnego w czasie rzeczywistym, składającego się ze zintegrowanego systemu, obejmującego przynajmniej jedną stację instruktora/egzaminatora i przynajmniej dwie stacje okrętowe lub brzegowe GMDSS.

               Przyjęcie Konwencji STCW wymogło na administracjach państw – stron zmian, nowelizacji i dostosowania swojego prawa do jej wymogów. Wzajemne uznawanie wydanych świadectw i dyplomów nakłada na sygnatariuszy obowiązek przekazywania Sekretarzowi Generalnemu Międzyrządowej Morskiej Organizacji Doradczej (IMCO) tekstów ustaw, dekretów, zarządzeń i innych przepisów oraz dokumentów wydanych we wszelkich sprawach wchodzących w zakres konwencji, pełnych danych szczegółowych dotyczących programu i czasu trwania kursów szkoleniowych, a także państwowych wymagań egzaminacyjnych i innych wymagań w stosunku do każdego świadectwa wydanego zgodnie z konwencją oraz wzory świadectw wydanych zgodnie z konwencją(1).

               Minister Infrastruktury w Rozporządzeniu z dnia 29 sierpnia 2005 roku w sprawie świadectw operatora urządzeń radiowych (Dz. U.
z 2005 r. Nr 168, poz. 1407) określił rodzaje i wzory świadectw operatora urządzeń radiowych, zakres wymogów egzaminacyjnych, tryb i okresy niezbędnych szkoleń oraz praktyk, sposób powoływania komisji egzaminacyjnej i tryb przeprowadzania egzaminów oraz wysokość opłat za przeprowadzenie egzaminu i wydanie świadectw operatorów urządzeń radiowych.
               Na mocy tego rozporządzenia ustalono następujące rodzaje świadectw operatorów urządzeń radiowych w służbie radiokomunikacyjnej morskiej
i żeglugi śródlądowej:

• Świadectwo radioelektronika pierwszej klasy - uprawniające do obsługi urządzeń GMDSS na wszystkich statkach morskich, wykonywania przeglądów, konserwacji, diagnostyki i napraw sprzętu elektronicznego na statku oraz pełnienia funkcji operatora urządzeń radiowych w stacjach nadbrzeżnych;
• Świadectwo radioelektronika drugiej klasy - uprawniające do obsługi urządzeń GMDSS na wszystkich statkach morskich, wykonywania przeglądów, konserwacji i napraw sprzętu elektronicznego na statku oraz pełnienia funkcji operatora urządzeń radiowych w stacjach nadbrzeżnych;
• Świadectwo ogólne operatora - uprawniające do obsługi urządzeń GMDSS na wszystkich statkach morskich oraz do pełnienia funkcji operatora urządzeń radiowych w stacjach nadbrzeżnych;
• Świadectwo ograniczone operatora - uprawniające do obsługi urządzeń GMDSS na wszystkich statkach morskich, na obszarze morza A1;
• Świadectwo operatora stacji nadbrzeżnej - uprawniające do pełnienia funkcji operatora urządzeń radiowych w stacjach nadbrzeżnych i morskich ratowniczych centrach koordynacyjnych;
• Świadectwo operatora radiotelefonisty w służbie śródlądowej - uprawniające do obsługi urządzeń radiotelefonicznych oraz DSC w służbie śródlądowej, pracujących w zakresach morskich VHF i UHF;
• Świadectwo operatora łączności dalekiego zasięgu - uprawniające do obsługi urządzeń radiowych stosowanych w GMDSS na statkach morskich nie podlegających przepisom Konwencji SOLAS, pływających na wszystkich obszarach żeglugi;
• Świadectwo operatora łączności bliskiego zasięgu - uprawniające do obsługi urządzeń radiowych wykorzystujących częstotliwości i techniki stosowane w GMDSS na statkach morskich nie podlegających przepisom Konwencji SOLAS, na obszarze morza A1;
• Świadectwo operatora radiotelefonisty VHF - uprawniające do obsługi urządzeń radiotelefonicznych, pracujących w zakresie morskim VHF(2).

               W początkowej fazie wprowadzania systemu GMDSS odnotowano dużą ilość fałszywych alarmów spowodowanych błędami ludzkimi związanymi przede wszystkim ze słabym wyszkoleniem radiooperatorów. Zdecydowano wprowadzić poprawki do Konwencji STCW a problem wyszkolenia personelu radiowego potraktowano priorytetowo.
               Wytyczne dotyczące wyszkolenia i wydawania obsłudze działu radiowego świadectw GMDSS określone zostały w Kodeksie B konwencji STCW i na ich podstawie ustalono(2), że każdy kandydat ubiegający się o uzyskanie świadectwa przed przystąpieniem do szkolenia powinien spełnić wymagania dotyczące stanu zdrowia, w szczególności słuchu, mowy i wzroku, a ponadto:

• Osoba ubiegająca się o świadectwo radioelektronika pierwszej klasy powinna wykazać się:
  • Znajomością  elektrotechniki, elektroniki, teorii radiotechniki oraz informatyki;
  • Teoretyczną wiedzą dotyczącą wyposażenia radiokomunikacyjnego przewidzianego dla urządzeń GMDSS, włączając w to urządzenia wąskopasmowej telegrafii dalekopisowej, urządzenia radiotelefoniczne i cyfrowego selektywnego wywołania, ziemskie stacje okrętowe, radiopławy awaryjne, morskie systemy antenowe, wyposażenie radiowe jednostek ratunkowych oraz wszystkie urządzenia pomocnicze, łącznie z zasilającymi,
    a także ogólną znajomością zasad działania innych urządzeń najczęściej stosowanych w radionawigacji;
  • Praktyczną umiejętnością obsługi i bieżącej konserwacji tego wyposażenia;
  • Praktyczną wiedzą niezbędną do lokalizacji i naprawy uszkodzeń, przy wykorzystaniu odpowiednich narzędzi i aparatury testującej;
  • Umiejętnością nadawania i odbioru za pomocą cyfrowego selektywnego wywołania, radiotelefonii oraz automatycznej radiotelegrafii;
  • Szczegółową znajomością przepisów dotyczących łączności radiowej, w szczególności procedur radiokomunikacyjnych dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu, znajomością dokumentów dotyczących opłat za łączność radiową oraz znajomością wymagań Konwencji SOLAS dotyczących wyposażenia radiowego i łączności radiowej;
  • Biegłą znajomością języka angielskiego w mowie i piśmie.

               Dodatkowo osoba ubiegająca się o świadectwo radioelektronika powinna odbyć co najmniej dwunastomiesięczną praktykę przy wykonywaniu czynności radioelektronika drugiej klasy na statkach morskich lub stacjach nadbrzeżnych wyposażonych w urządzenia GMDSS, w tym nie mniej niż 6 miesięcy na statkach morskich.

• Osoba ubiegająca się o świadectwo radioelektronika drugiej klasy powinna wykazać się:

• Ogólną znajomością podstaw elektrotechniki, elektroniki, teorii radiotechniki oraz informatyki;
• Ogólną teoretyczną wiedzą dotyczącą radiokomunikacyjnego wyposażenia w systemie GMDSS, włączając w to urządzenia wąskopasmowej telegrafii dalekopisowej, urządzenia radiotelefoniczne i cyfrowego selektywnego wywołania, ziemskie stacje okrętowe, radiopławy awaryjne, morskie systemy antenowe, wyposażenie radiowe jednostek ratunkowych oraz wszystkie urządzenia pomocnicze łącznie z zasilającymi,
  a także ogólną znajomością innego wyposażenia najczęściej stosowanego w radionawigacji oraz praktyczną umiejętnością obsługi i bieżącej konserwacji tego wyposażenia;
• Praktyczną wiedzą niezbędną do wykonania napraw tych urządzeń za pomocą środków dostępnych na pokładzie statku, wymieniając w razie potrzeby uszkodzone moduły funkcjonalne;
• Szczegółową praktyczną znajomością działania wszystkich podsystemów i urządzeń radiowych pracujących w systemie GMDSS;
• Umiejętnością nadawania i odbioru za pomocą cyfrowego selektywnego wywołania, radiotelefonii i automatycznej radiotelegrafii;
• Szczegółową znajomością przepisów dotyczących łączności radiowej, w szczególności procedur radiokomunikacyjnych dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu, znajomością dokumentów dotyczących opłat za łączność radiową oraz znajomością wymagań Konwencji SOLAS dotyczących wyposażenia radiowego i łączności radiowej;
• Dobrą znajomością języka angielskiego w mowie i piśmie.

               Osoba ta powinna odbyć co najmniej sześciomiesięczną praktykę przy obsłudze i naprawie urządzeń GMDSS pod nadzorem osoby posiadającej świadectwo radioelektronika pierwszej klasy.

• Osoba ubiegająca się o świadectwo ogólne operatora (GMDSS) powinna wykazać się:

• Szczegółową praktyczną znajomością działania wszystkich podsystemów oraz urządzeń radiowych pracujących w systemie GMDSS;
• Umiejętnością obsługi wszystkich urządzeń radiowych pracujących w systemie GMDSS;
• Szczegółową znajomością przepisów dotyczących łączności radiowej, w szczególności procedur radiokomunikacyjnych dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu, znajomością dokumentów dotyczących opłat za łączność radiową oraz znajomością wymagań Konwencji SOLAS dotyczących wyposażenia radiowego i łączności radiowej;
• Znajomością języka angielskiego w mowie i piśmie.

               Kandydat powinien odbyć co najmniej trzymiesięczną praktykę w zakresie wykonywania czynności przy obsłudze urządzeń GMDSS na statkach morskich pod nadzorem osoby posiadającej świadectwo radioelektronika pierwszej lub drugiej klasy.

• Osoba ubiegająca się o świadectwo ograniczone operatora powinna wykazać się:
  • Praktyczną znajomością działania podsystemów i urządzeń radiowych systemu GMDSS, wymaganych dla statków pływających wyłącznie na obszarze morza A1;
  • Umiejętnością obsługi urządzeń radiowych podsystemów GMDSS, wymaganych dla statków pływających na obszarze morza A1;
  • Znajomością przepisów dotyczących łączności radiotelefonicznej, w szczególności procedur radiokomunikacyjnych dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu;
  • Elementarną znajomością języka angielskiego w mowie i piśmie.
• Osoba ubiegająca się o świadectwo operatora stacji nadbrzeżnej powinna wykazać się:
  • Szczegółową praktyczną znajomością działania wszystkich podsystemów oraz urządzeń radiowych pracujących w systemie GMDSS;
  • Umiejętnością obsługi wszystkich urządzeń radiowych pracujących w systemie GMDSS;
  • Szczegółową znajomością przepisów dotyczących łączności radiowej w relacji brzeg-statek i statek-brzeg, a w szczególności procedur radiokomunikacyjnych dotyczących bezpieczeństwa życia na morzu oraz organizacji łączności w akcjach poszukiwawczych i ratowniczych;
  • Znajomością języka angielskiego w mowie i piśmie.

               Osoba taka powinna odbyć praktykę w wymiarze co najmniej trzech miesięcy albo 480 godzin w zakresie wykonywania czynności przy obsłudze urządzeń radiowych GMDSS na stacji nadbrzeżnej pod nadzorem radioelektronika pierwszej lub drugiej klasy.(3)

               Wszystkie wymagania dotyczące wyszkolenia radiooperatorów mają doprowadzić do zminimalizowania ilości fałszywych alarmów, wprowadzeniu dyscypliny w zapobieganiu szkodliwym zakłóceniom w podsystemach GMDSS, prawidłowej wymiany korespondencji radiowej, szczególnie tych dotyczących stanów zagrożenia, sytuacji pilnych, procedur bezpieczeństwa oraz dzienników radiowych a także wprowadzenie jednolitych standardów frazeologicznych obowiązujących personel radiowy.

Powrót do poczatku strony