Satelitarny system alarmowania i lokalizacji obiektów w niebezpieczeństwie COSPAS - SARSAT

                Międzynarodowa umowa programowa COSPAS-SARSAT między Kanadą, Francją, Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich
i Stanami Zjednoczonymi została podpisana 1 lipca 1988 roku. W życie weszła dnia 30 sierpnia 1988 roku (prace nad wdrożeniem programu rozpoczęto już w roku 1979). W wyniku połączenia satelitarnego systemu poszukiwania statków COSPAS (ros. Cosmicheskaya Sistyema Poiska Avariynykh Sudov), utworzonego przez ZSRR  i systemu poszukiwania i ratownictwa SARSAT (Search And Rescue Satelitte-Aided Tracking) powstał satelitarny system przeznaczony do lokalizacji radiopław awaryjnych, nadających na częstotliwościach 121,5 MHz i 406 MHz. System umożliwia wszystkim organizacjom poszukiwania i ratownictwa SAR (Search And Rescue) prowadzenie akcji w przypadku zaistnienia niebezpieczeństwa na lądzie, w powietrzu i na morzu.

                Początek współpracy systemu z sieciami SAR datuje się na dzień 9 września 1982 roku, kiedy to po katastrofie małego samolotu pasażerskiego
w Kanadzie, dzięki wykorzystaniu COSPAS-SARSAT zdołano uratować trzy osoby – ofiary wypadku(1). Od tego czasu system był użyty w tysiącach akcji SAR, dzięki którym uratowano ponad 22 tysiące osób (22052, stan na dzień 2 listopada 2007 roku)(2).

Rys. nr 2.7. – Schemat działania systemu COSPAS-SARSAT
Źródło: opracowanie własne

                System składa się z trzech zasadniczych segmentów:

• Radiopławy awaryjnej EPIRB (Emergency Position Indication Radio Beacon), która stanowi urządzenie radiowe przeznaczone do alarmowania oraz określania pozycji obiektu będącego w niebezpieczeństwie. System służy do lokalizacji radiopław montowanych na statkach morskich (EPIRB), w samolotach (ELT) oraz coraz częściej używanych urządzeń lądowych (PLB);
• Segmentu kosmicznego składającego się z czterech satelitów(3). W celu zapewnienia globalnego pokrycia zastosowano satelity krążące po orbitach biegunowych. Satelity systemu COSPAS umieszczono na wysokości około 1000 km, obiegają Ziemię w przybliżeniu co 105 minut. W systemie SARSAT satelity umieszczone na wysokości około 850 km, obiegają Ziemię w przybliżeniu co 100 minut;
• Segmentu naziemnego, na który składają się Lokalne Stacje Odbiorcze LUT (Local User Terminal) i Centra Sterowania MCC (Mission Control Center). Konfiguracja i możliwości każdej ze stacji naziemnych mogą być różne, w zależności od potrzeb krajów w których się znajduje i od tego, w którym systemie pracowała. Wszystkie stacje naziemne zapewniają pełną kompatybilność ze wszystkimi pozostałymi stacjami i z każdym satelitą systemu.   W każdym kraju, w którym pracuje co najmniej jedna stacja LUT znajduje się także Centrum Sterowania MCC. Głównymi funkcjami tych stacji jest zbieranie, przechowywanie i segregowanie informacji z lokalnych stacji odbiorczych oraz MCC, a także udostępnianie ich dla systemu COSPAS-SARSAT i SAR(4).

                Jednostka będąca w niebezpieczeństwie powinna uruchomić satelitarną radiopławę awaryjną. Po uruchomieniu radiopława w odstępach
co 50 sekund nadaje sygnał zawierający niepowtarzalny numer identyfikacyjny. Gdy satelita znajdzie się w zasięgu łączności radiopławy awaryjnej
(na szerokościach geograficznych powyżej 75° nie rzadziej niż co 40 do 50 minut) odbiera wysyłany przez nią sygnał, jednocześnie dokonując pomiaru dopplerowskiego efektu zmiany częstotliwości. Odebrany przez satelitę sygnał retransmitowany jest do Lokalnej Stacji Odbiorczej LUT, gdzie podlega obróbce w celu określenia lokalizacji radiopławy. Informacje o katastrofie oraz współrzędne geograficzne przekazywane są do Ratowniczego Centrum Koordynacyjnego RCC (Rescue Coordination Center) lub odpowiedniej służby poszukiwawczo-ratowniczej w celu rozpoczęcia akcji SAR(5).
W czasie odbierania sygnału od radiopławy awaryjnej satelita może znajdować się poza zasięgiem łączności stacji LUT. Wówczas odebrany sygnał (wraz
z pomiarem częstotliwości) zapisywany jest w pamięci satelity i oznaczany odpowiednim znacznikiem czasu. Gdy satelita znajdzie się w zasięgu łączności stacji LUT, przekazuje jej zapisaną w pamięci informację.
                Przechowywana w pamięci satelity informacja od radiopławy może być udostępniona nie tylko najbliższej, ale również dowolnej stacji LUT.
W ten sposób każda radiopława może być zlokalizowana przez wszystkie pracujące stacje LUT, zapewniając w ten sposób globalne pokrycie nie tylko odnośnie wykrycia, ale również powiadomienia o miejscu awarii, oczywiście z opóźnieniem czasowym związanym z czasem oczekiwania na wzajemną widzialność satelity i stacji naziemnej(6).

Powrót do poczatku strony